Chuyển đổi mô hình HTX kiểu mới những thành tựu và hạn chế

Một số HTX đã chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh, tích cực tìm kiếm thị trường, huy động nguồn lực, tổ chức “dồn điền” thực hiện cánh đồng lớn, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân, thực hiện có hiệu quả các tiêu chí nông thôn mới.

HTX Kinh doanh Dịch vụ nông nghiệp Phước Hậu (Ninh Phước) là một trong những đơn vị tiêu biểu đã liên kết với Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nha Hố triển khai mô hình cánh đồng lớn sản xuất lúa giống ở vụ hè - thu quy mô 56 ha, với 103 hộ thành viên tham gia. Đồng chí Nguyễn Hữu Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Phước, cho biết: Bước đầu mô hình này đã đạt được kết quả khả quan, tạo sự phấn khởi trong nhân dân vì sản xuất theo phương thức mới có sự hỗ trợ của doanh nghiệp từ ứng giống, phân bón, hướng dẫn quy trình kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm đã tạo điều kiện cho các hộ khó khăn vẫn tham gia được vào lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Ngoài HTX Phước Hậu, các hợp HTX Phước An (Phước Vinh), HTX Tuấn Tú (An Hải)… liên kết sản xuất bắp giống, măng tây xanh cũng đạt những kết quả khả quan.

Ban Chỉ đạo đổi mới đã góp phần không nhỏ vào thành công này, phát triển kinh tế tập thể (KTTT), HTX trong việc bám sát kế hoạch tập trung chỉ đạo thực hiện việc hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đất đai, tiếp cận tín dụng, xây dựng thương hiệu sản phẩm cho các HTX. Với vai trò thành viên của Ban Chỉ đạo đổi mới KTTT, HTX, Sở Tài Nguyên và Môi trường đã tập trung rà soát, hướng dẫn HTX hoàn tất thủ tục đăng ký chuyển đổi hình thức sử dụng đất từ giao không thu tiền sang thuê trả tiền hằng năm theo Luật Đất đai năm 2013. Tính đến giữa năm 2017, có 25 HTX được thuê đất với tổng diện tích 135.849 m2, ngành chức năng đang tiếp tục khảo sát khu đất 400 m2 ở xã Phước Thắng (Bác Ái) để cho HTX Phước Thắng thuê mở cơ sở chế biến nông sản. Về việc hỗ trợ tiếp cận vốn tín dụng, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh đã chỉ đạo Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp &PTNT Ninh Thuận phối hợp với UBND các huyện, thành phố tổ chức khảo sát, nắm bắt tình hình, nhu cầu vay vốn của 57 HTX/60 HTX (trừ 3 Quỹ tín dụng nhân dân), đến nay có 4 HTX được các ngân hàng thương mại cho vay tổng số tiền 1,7 tỷ đồng. Trong đó, HTX Phước An nhờ hoạt động có hiệu quả, tạo được uy tín nên Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp &PTNT tỉnh cho vay vốn đầu tư sản xuất bắp lai, với số tiền hơn 900 triệu đồng.

Sau chuyển đổi theo mô hình HTX kiểu mới, một số HTX đã nâng cao chất lượng hoạt động, đặc biệt là các HTX hoạt động ở lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã hình thành một số mô hình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, góp phần thúc đẩy KTTT ngày càng phát triển, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng chung của tỉnh và xây dựng nông thôn mới. Nhưng hiện nay vẫn còn 41 HTX sau chuyển đổi, hoạt động vẫn trì trệ như trước đây, kiểu “bình mới, rượu cũ”, không tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc theo Quy định của Luật HTX 2012, như: Thành viên không góp vốn, chưa xác lập được danh sách thành viên, chưa xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, chưa chấp hành đầy đủ các chế độ kế toán, báo cáo tài chính theo quy định, dẫn đến ngân hàng không chấp thuận cho vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất. Đó là chưa kể 13 HTX mất khả năng trả nợ… Qua đó cho thấy, nếu không có biện pháp chấn chỉnh kịp thời thì hoạt động KTTT trên địa bàn tỉnh sẽ gặp khó khăn.

Nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế sau khi chuyển đổi mô hình HTX kiểu mới, Ban Chỉ đạo đổi mới KTTT, HTX đưa ra giải pháp có tính căn cơ, lâu dài chỉ đạo các ngành, đơn vị, địa phương tập trung thực hiện quyết liệt; trong đó, chú trọng công tác rà soát, kiểm kê, đánh giá tài sản, xác định công nợ, giải thể các HTX hoạt động kém hiệu quả dứt điểm vào cuối năm nay. Hướng dẫn các HTX xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh phù hợp với điều kiện thực tế, thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động của HTX theo quy định. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về KTTT ở địa phương, thực hiện đề án đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về công tác có thời hạn ở các HTX. Ưu tiên hỗ trợ HTX nông nghiệp đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, nhất là các HTX có nhiều thành viên hoạt động theo cụm liên kết, chuỗi giá trị nhằm tạo động lực thúc đẩy KTTT phát triển lên tầm cao mới.